VAI TRÒ CỦA SẮT - ACID FOLIC VỚI PHỤ NỮ VÀ THAI NHI

27/11/2014 15:49        
Thiếu máu, thiếu sắt là quá trình diễn ra từ từ, thường ban đầu không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi lượng sắt dự trữ trong cơ thể cạn kiệt thì mới biểu hiện ra bên ngoài như mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, da xanh xao, rụng tóc, móng tay móng chân khô sần dễ gãy…Phụ nữ có nguy cơ thiếu sắt do kinh nguyệt mỗi tháng, ngoài ra nhu cầu sắt tăng rất cao trong giai đoạn mang thai.

Nhiều thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát cho thấy bổ sung acid folic có thể ngăn ngừa khiếm khuyết ống thần kinh. Theo cục phòng chống bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), acid folic còn giúp phòng tránh dị tật  ở môi, tim, ống tiểu và tay chân cho thai nhi.

Vì vậy tất cả các chuyên gia khuyến cáo những phụ nữ có dự định hoặc đang mang thai nên bổ sung sắt và acid folic trước khi thụ thai ít nhất 3 tháng và trong suốt thai kỳ của mình.

Bổ sung sắt và acid folic bằng cách nào?
Ăn nhiều thực phẩm có chứa folate góp phần làm tăng lượng acid folic hấp thu vào cơ thể. Sắt-  acid folic có trong các thực phẩm tươi sống như gan, thịt gia cầm, sò huyết, thịt đỏ, ngũ cốc…trong rau xanh, nấm, đậu, bánh mì làm từ bột mì nguyên chất, sữa, bắp, đậu Hà Lan, đậu nành, cà rốt, cà chua, chuối, cam, chanh, bưởi…. Tuy nhiên với chế độ ăn bình thường không cung cấp đủ lượng sắt và acid folic cần thiết, bên cạnh đó folate tự nhiên khó hấp thu hơn acid folic tổng hợp có ở trong thuốc hoặc các loại thực phẩm được tinh chế. Viên thuốc bổ sung acid folic là phương thức tối ưu cung cấp đầy đủ hàm lượng sắt và acid folic.

 Phụ nữ có dự định mang thai hoặc đã từng sinh con và em bé không có khiếm khuyết ống thần kinh thì bổ sung 30- 60 mg sắt và 400µg ( 0,4 mg ) acid folic mỗi ngày và trước khi thụ thai ít nhất 3 tháng.

Phụ nữ có con trước đó bị khiếm khuyết ống thần kinh, uống acid folic liều cao ( 4mg) mỗi ngày bắt đầu ít nhất 1 tháng trước khi thụ thai và duy trì đến hết tam cá nguyệt thứ nhất.

Ngoài tiền căn đã từng có thai bị khiếm khuyết ống thần kinh, một số yếu tố nguy cơ khác cũng gây khiếm khuyết ống thần kinh gồm: mẹ bị đái tháo đường trước khi mang thai; mẹ đang sử dụng valproic acid hoặc carbamazepine; có người trong gia đình bên nội hoặc bên ngoại bị khiếm khuyết ống thần kinh. Tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào nhấn mạnh vai trò của acid folic trong các trường hợp đặc biệt này do vậy không khuyến cáo dùng acid folic liều cao đối với những phụ nữ có các yếu tố nguy cơ như trên. Các chị nên dùng acid folic với hàm lượng bổ sung  bởi vì nguy cơ của việc dùng acid folic liều cao là che lấp các biến đổi huyết học khi thiếu trầm trọng vitamin B12 ( thiếu máu ác tính) mà không ngăn ngừa được các thương tổn thần kinh vĩnh viễn.

Sử dụng sắt- acid folic như thế nào để đạt hiệu quả tối ưu ?
Viên sắt- acid folic sẽ được hấp thu tốt nếu uống vào khoảng giữa hai bữa ăn, đặc biệt là khi uống với nước cam hoặc nước trái cây. 

Khi bổ sung viên sắt-acid folic, nhiều phụ nữ hay bị táo bón do đó cần uống nhiều nước và ăn nhiều chất xơ, trái cây.

Tránh uống thuốc với nước trà, cà phê hay rượu vì sẽ làm giảm hấp thu sắt 

Nếu bổ sung sắt- acid folic quá liều có nguy hiểm không ?
Mặc dù sắt- acid folic rất cần thiết cho cơ thể nhưng nếu dùng quá liều có thể gây tác hại không nhỏ cho sức khỏe như tăng sinh tế bào, sự tăng sinh quá nhanh sẽ dẫn đến thoái hóa tủy sống bán cấp; nếu có khối u sẽ làm cho khối u phát triển nhanh hơn.

Thừa acid folic còn gây ngứa, nổi ban, mề đay và rối loạn tiêu hóa.

Do vậy, trước khi sử dụng thuốc dù đó chỉ là thuốc bổ thì chúng ta cũng nên tham khảo ý kiến của Bác sĩ để tránh các rủi ro. 

Để có được thai kỳ tốt và sinh ra đứa con xinh xắn khỏe mạnh, các chị em phụ nữ nên đến các trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản hoặc cơ sở y tế có khoa phụ sản để được tư vấn,  kiểm tra sức khỏe tổng quát, tiêm ngừa vaccin và được hướng dẫn cách bổ sung các vitamin cần thiết trước khi mang thai.

Khi biết mình có thai, các chị nên đi khám càng sớm càng tốt để được kiểm tra- tầm soát các vấn đề sức khỏe liên quan đến mẹ và thai nhi.

Tại trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Khánh Hòa, ngoài dịch vụ khám - quản lí thai kỳ đã và đang ngày càng hoàn thiện với đầy đủ các phương tiện cận lâm sàng và đội ngũ cán bộ y tế có chuyên môn vững vàng, chuyên nghiệp. Trung tâm còn thực hiện các dịch vụ khám sức khỏe tổng quát và tham vấn trước khi mang thai cho tất cả chị em phụ nữ hoặc các cặp vợ chồng… nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho nhân dân. 



Nguồn:  Hướng dẫn QG về các dịch vụ CSSKSS
              Sản phụ khoa- Những diều cần biết


 

Liên kết