Cơ chế tác dụng của thuốc ngừa thai loại uống là làm cho tinh trùng không gặp được trứng bằng cách ức chế sự rụng trứng trong cơ thể người phụ nữ, cản trở sự di chuyển của tinh trùng do làm đặc chất dịch ở cổ tử cung, nếu trứng gặp tinh trùng rồi thì thuốc ngăn trứng thụ tinh gắn với nội mạc tử cung.

1. Thuốc ngừa thai khẩn cấp: 

Thuốc ngừa thai khẩn cấp còn gọi là thuốc ngừa thai sau giao hợp hoặc thuốc ngừa thai ngày hôm sau, vì uống ngay sau giao hợp hay vào ngày hôm sau của cuộc giao hợp đó. Thuốc đang thông dụng hiện nay có tên biệt dược là Postinor.

Thuốc giúp tránh thai ngoài ý muốn trong trường hợp khẩn cấp như sau: có quan hệ tình dục đột xuất (vợ chồng sống cách xa, thỉnh thoảng mới gặp), quên uống thuốc tránh thai loại phối hợp uống hằng ngày, tính sai ngày an toàn, sau cuộc giao hợp không được bảo vệ ngoài ý muốn (bị hiếp dâm) hoặc gặp sự cố dùng bao cao su bị tuột hay bị rách, thủng.

Cần lưu ý trong trường hợp không có Postinor (loại thuốc một viên chỉ chứa 750 microgram levonorgestrel), có thể dùng thuốc tránh thai phối hợp (như New Choice, Marvelon...).

- Liều thứ nhất: uống một viên trong 72 giờ sau cuộc giao hợp không được bảo vệ (thật ra sau giao hợp uống thuốc càng sớm càng tốt và hướng dẫn sử dụng Postinor uống một giờ sau giao hợp là đúng. Tuy nhiên nếu lỡ để chậm đến ba ngày sau giao hợp uống thuốc vẫn có hiệu quả tránh thai nhưng thấp hơn so với uống sớm).

- Liều thứ hai: uống thêm một viên nhắc lại sau khi uống viên thứ nhất sau 12 giờ.

Ta thấy Postinor được bán với vỉ gồm hai viên là muốn người sử dụng dùng hai viên cho một cuộc giao hợp.

- Liều thứ nhất: uống bốn viên trong vòng 72 giờ sau giao hợp không được bảo vệ. 

- Liều thứ hai: uống cùng một liều như trên, nhắc lại sau liều thứ nhất 12 giờ.

 * Chỉ uống trong trường hợp khẩn cấp thật sự

Thuốc ngừa thai khẩn cấp là dùng biện pháp tránh thụ thai ngoài ý muốn trong trường hợp khẩn cấp nên chị em chỉ dùng khi gặp trường hợp khẩn cấp thật sự, chứ không được dùng thường xuyên như loại dùng hằng ngày.

Do thuốc loại này chứa hormone liều cao nên có khuyến cáo chỉ nên dùng bốn viên/tháng (tức chỉ cho hai cuộc giao hợp/tháng) do nguy cơ cao gây tác dụng phụ có hại (kinh nguyệt không đều, rong huyết, xuất huyết đột ngột, gây đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, căng vú...). Hơn nữa, hiệu quả tránh thai của thuốc ngừa thai khẩn cấp không cao (chỉ 75% so với thuốc ngừa thai phối hợp uống đúng cách hiệu quả đến 99%).

Xin nhấn mạnh nếu sự giao hợp không thường xuyên phù hợp với việc dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp đúng bốn viên/tháng thì mới dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp, còn giao hợp thường xuyên (tức có sự giao hợp nhiều hơn hai lần/tháng) thì nên dùng thuốc ngừa thai phối hợp uống hằng ngày một viên.

Nguyễn Thị Quỳnh Anh 

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa