Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc có progestin liều cao, nó có tác dụng ngăn cản hoặc làm chậm quá trình rụng trứng, có thể ngăn chặn việc làm tổ của trứng, làm biến đổi lớp nội mạc tử cung và có khả năng ngăn ngừa sự thụ thai. Tác dụng của thuốc cũng làm cho dịch nhầy ở cổ tử cung bị đặc lại và dày lên để ngăn tinh trùng xâm nhập tử cung hoặc gây cản trở đường đi của tinh trùng hoặc trứng trong vòi trứng của tử cung.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có an toàn không?

Ngày nay, biện pháp tránh thai khẩn cấp rất phổ biến và cũng khá an toàn nếu sử dụng theo đúng chỉ dẫn của nhà sản xuất cũng như của thầy thuốc. Mặc dù có những bất lợi nhỏ khi dùng thuốc nhưng hầu như không có biến chứng nào trở nên nghiêm trọng.

Một số tác dụng phụ có thể gặp khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp:

Buồn nôn là tác dụng phụ phổ biến nhất; chảy máu âm đạo bất thường; đau dạ dày, đau đầu, chóng mặt; kinh nguyệt thất thường hoặc rong kinh. Trong trường hợp chậm kinh kéo dài, bạn nên đi khám hoặc dùng que thử để chắc chắn là không có thai.

Những ai không nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp?

Người đang mang thai hoặc nghi mang thai; chảy máu âm đạo bất thường không chẩn đoán được nguyên nhân; viêm tắc tĩnh mạch hoặc bệnh huyết khối tắc mạch thể hoạt động; bệnh gan cấp tính, u gan lành hoặc ác tính; carcinom vú hoặc có tiền sử bệnh đó; vàng da hoặc ngứa dai dẳng trong lần có thai trước.

Những người dưới đây nên thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Người bị bệnh động kinh, bệnh van tim, bệnh rối loạn tuần hoàn não, người có tăng nguy cơ có thai ngoài tử cung và người bệnh đái tháo đường.

Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp thế nào để đạt hiệu quả?

Viên thuốc tránh thai khẩn cấp được uống càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đến ngày thứ 5 sau khi có quan hệ tình dục vẫn có thể sử dụng viên thuốc tránh thai khẩn cấp nhưng theo nguyên tắc nếu uống càng sớm thì hiệu lực tác dụng của thuốc sẽ càng cao. Thông thường uống thuốc trong 24 giờ đầu hiệu quả tránh thai lên tới 95%, nếu uống thuốc sau 24-48 giờ hiệu quả 85% và sau 49-72 giờ hiệu quả chỉ còn 58%.

Rất nhiều phụ nữ bị nôn sau khi dùng thuốc. Nếu sau khi uống thuốc mà bị nôn, cần phải uống bù liều khác, nhưng sau khi uống thuốc khoảng 2 giờ mới bị nôn thì không cần uống bù nữa.

Tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Chảy máu âm đạo thất thường khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể che lấp những triệu chứng của ung thư cổ tử cung hoặc ung thư nội mạc tử cung, do đó cần phải định kỳ (6-12 tháng) khám phụ khoa để loại trừ ung thư.

Chửa ngoài tử cung xảy ra nhiều hơn ở những phụ nữ dùng thuốc tránh thai. Nguy cơ này có thể tăng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp dài ngày và thường ở những người tăng cân.

Thuốc tránh thai khẩn cấp làm tăng nguy cơ bị bệnh huyết khối tắc mạch gấp khoảng 4 lần so với người không dùng thuốc. Khi người dùng thuốc bị viêm tắc tĩnh mạch hoặc bệnh huyết khối tắc mạch, phải ngừng thuốc ngay. Với những phụ nữ phải ở trạng thái bất động kéo dài do phẫu thuật hoặc do các bệnh khác cũng phải ngừng thuốc. Nếu mất thị giác một phần hoặc hoàn toàn, dần dần hoặc đột ngột, hoặc xuất hiện lồi mắt, nhìn đôi, phù gai thị, nhức đầu dữ dội phải ngừng thuốc ngay tức khắc.

Lưu ý đặc biệt khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Không nên sử dụng quá 2 liều viên tránh thai khẩn cấp trong vòng một tháng.

Loại thuốc tránh thai khẩn cấp 2 viên, nhất thiết phải uống đủ cả 2 viên mới có tác dụng ngừa thai.

Trong một số trường hợp nếu không có kinh nguyệt trở lại trong vòng 4 tuần sau khi sử dụng viên thuốc tránh thai khẩn cấp thì có khả năng đã mang thai. Trong trường hợp này cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và tư vấn kịp thời.

 Nguyễn Thị Lý Oanh: Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa.