Khi trẻ không kiểm soát được các cảm xúc, thì đó là lúc xảy ra xung đột giữa cha mẹ và con cái. Dưới đây là một số hướng dẫn chung dành cho trẻ ở các lứa tuổi khác nhau. 

Trẻ từ 11 đến 12 tuổi, tính khí dịu dàng và tình cảm. 

Trẻ từ 13 đến 14 tuổi, trẻ trở nên cáu kỉnh, dễ bị kích động, cảm xúc dễ bị bộc phát. 

15 tuổi, trẻ cố gắng che đậy cảm xúc - có thể buồn rầu và lãnh đạm. 

16 đến 17 tuổi, trẻ thường bình tĩnh hơn. 

Khi cơ thể trẻ phát triển quá nhanh, trẻ có thể mệt mỏi và hay giận dỗi - đặc biệt là khi trẻ không ăn sáng và ăn nhiều thức ăn có đường. 

Bởi vì cách mọi người cảm nhận về cơ thể của mình có liên quan đến cảm nhận của chính họ về bản thân, vì thế trẻ ở lứa tuổi vị thành niên thường cảm thấy không tốt về bản thân. 

Sự thay đổi cơ thể không cân đối khiến trẻ trở nên vụng về và e dè. Một ông bố, bà mẹ đã than phiền "Con tôi trở nên vụng về hơn!" 

Ngón tay và ngón chân dài hơn. Các bộ phận trên khuôn mặt cũng phát triển với các tốc độ khác nhau, trẻ có thể cảm thấy mũi to hơn, điều này có thể đúng trong một thời gian, sau đó thì các bộ phận khác của khuôn mặt sẽ bắt kịp tốc độ phát triển của nhau. 

Gần như tất cả trẻ ở lứa tuổi vị thành niên đều có các vấn đề về da, vấn đề này có liên quan trực tiếp tới sự thay đổi hoóc môn sinh trưởng. 

Trẻ cảm thấy thiếu tự tin về bản thân và thường căng thẳng nhiều hơn. 

Con trẻ tưởng rằng "tất cả mọi người đều nhìn chằm chằm vào chúng." 

Trẻ dành rất nhiều thời gian để lo lắng về việc chúng trông như thế nào. Bởi vậy, ăn mặc giống bạn bè là điều rất quan trọng đối với trẻ. Trẻ làm như vậy để trông chúng không khác với mọi người. 

Suy nghĩ của trẻ cũng đang trưởng thành, trẻ chưa thể suy nghĩ giống như người lớn. Đối với các bé trai, trẻ cho rằng tai nạn là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cái chết. Trẻ chưa chín chắn và chưa có khả năng phán xét sự vật. 

Dưới 11 tuổi, trẻ tin rằng tất cả những gì mà trẻ tin tưởng đều đúng cả. Bạn không thể chiến thắng được trong khi tranh luận với trẻ ở lứa tuổi này. Trẻ hoàn toàn tin rằng chúng đúng. Khoảng 11 tuổi, con bạn mới bắt đầu thay đổi cách suy nghĩ. Trẻ bắt đầu nhận thấy rằng có rất nhiều quan điểm khác nhau đối với mỗi vấn đề.

Trẻ vẫn tin rằng mình là người duy nhất "Chưa có ai đã cảm nhận giống như mình. Không có ai hiểu được mình cảm nhận như thế nào." 

Trẻ bắt đầu bác bỏ những giá trị và những niềm tin của cha mẹ (ít nhất là trong chốc lát). Trẻ muốn dành thời gian cho bạn bè nhiều hơn dành thời gian cho gia đình. Bạn hãy thư giãn nhé! Hầu hết trẻ sẽ quay lại với các giá trị của cha mẹ sau khi trẻ đã trải qua giai đoạn tuổi vị thành niên

Trẻ tin vào phép màu nhiệm - rằng trẻ sẽ được một nhân vật huyền bí nào đó che chở và bảo vệ khỏi những điều xấu mà người khác đã gặp phải. 

Nhiều cha mẹ nhận thấy rằng tạo điều kiện cho con trẻ có tinh thần trách nhiệm hơn trong các lĩnh vực có thể được (ví dụ như tự lựa chọn quần áo) trong khi vẫn có sự kiểm soát trong những tình huống quan trọng và có hại cho trẻ sẽ giúp trẻ có tinh thần trách nhiệm hơn.

Phạm Huỳnh Thúy Ngân

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa