NỮ HÓA TUYẾN VÚ Ở NAM GIỚI – MỘT SỐ ĐIỀU CẦN BIẾT

24/11/2014 14:04        
Nguyên nhân
Nguyên nhân NHTV có thể do sinh lý (trẻ sơ sinh, tuổi dậy thì và người lớn tuổi), thuốc hoặc bệnh lý do bất thưòng của tinh hoàn, tuyến yên, gan, thận, tuyến giáp  nữ hóa tuyến vú là nguyên nhân thường gặp nhất trong các bệnh lý tuyến vú ở nam giới. Mô tuyến vú nam nhạy cảm với estrogen.

Các nguyên nhân tăng nồng độ estrogen huyết thanh có thể do:
- Các khối u sản xuất estrogen (hay gặp nhất là ung thư tinh hoàn).
- Các bệnh lý làm chuyển hóa estrogen bị giảm (ví dục: bệnh gan).
- Các thuốc tác động giống estrogen (trị liệu estrogen trong ung thư tuyến tiền liệt).
- Hấp thụ estrogen ngoài ý muốn (ví dụ bạn tình bôi kem âm đạo có estrogen).

Những tình trạng bệnh lý làm giảm sản xuất và hoặc giảm hoạt tính của androgen:
- Hội chứng Klinefelter
- Không tinh hoàn bẩm sinh
- Chấn thương tinh hoàn
- Xoắn tinh hoàn
- Viêm tinh hoàn do virus
- Hội chứng Kallmann
- U tuyến yên
- Những bệnh lý ác tính làm tăng hCG (ví dụ: ung thư phổi tế bào lớn, ung thư dạ dày, ung thư tế bào thận, ung thư gan...)
- Suy thận
- Cường giáp
- Suy dinh dưỡng
- Hội chứng không nhạy cảm androgen
- Hội chứng giảm 5 alpha-reductase

Chẩn đoán:
Bệnh sử:
Cần hỏi bệnh sử giúp định hướng nguyên nhân gây nữ hóa tuyến vú.Chú ý độ tuổi khởi phát và thời gian bị kéo dài bao lâu. Hỏi về sự thay đổi kích thước vú gần đây, có đau ở vú không, có sự hiện diện dịch tiết ở núm vú không. 
Hỏi về tiền căn bị quai bị, chấn thương tinh hoàn, nghiện rượu và các thuốc đã và đang dùng. Chú ý bệnh sử gia đình bị NHTV.
Hỏi về bệnh sử rối loạn tình dục, vô sinh, suy tuyến sinh dục (rối loạn cương, giảm ham muốn, giảm sức cơ).

Khám lâm sàng:
Nữ hóa tuyến vú có thể một bên, hai bên đều hay không đều, thường gặp là hai bên không đều.
Khám kỹ lưỡng hai vú, chú ý kích thước và độ chắc của chúng. Đồng thời xác định có sự tiết dịch ở núm vú không, có hạch ở nách không. 
Khám xác định nữ hóa tuyến vú (phân biệt với NHTV giả do đọng mỡ ở vú, do viêm, u lành hoặc ung thư) bằng cách cho bệnh nhân nằm ngữa, dùng ngón cái và ngón trỏ kẹp mô tuyến vú và di chuyển nhẹ nhàng về phía núm vú. Nếu có NHTV sẽ có một khối mô chắc, di động, đồng tâm, nằm giữa mô bên dưới và núm vú 
Khám hai tinh hoàn, chú ý kích thước và độ chắc. Tìm xem có u tinh hoàn, tinh hoàn ẩn không.
Chú ý những dấu hiệu nữ hóa.
Tìm các dấu hiệu bệnh gan mạn, bệnh lý tuyến giáp, bệnh thận.

Cận lâm sàng:
Nếu chẩn đoán là nữ hóa tuyến vú sinh lý thì không cần làm thêm cận lâm sàng gì. Bệnh nhân cần được đánh giá lại sau 6 tháng. Các cận lâm sàng thăm dò tùy vào hướng chẩn đoán nguyên nhân.
Cần làm thêm các cận lâm sàng thăm dò khi:
Mô vú lớn hơn 4 cm.
Đau, khởi phát gần đây, đang tiến triển hoặc không rõ thời gian bị bao lâu.
Có dấu hiệu của ác tính.
Thông thường các xét nghiệm cần làm là: định lượng testosteron, estradiol, FSH, LH, Prolactin, hCG huyết tương.
Xét nghiệm về chức năng gan, thận.
TSH và thyroxin tự do nếu nghi ngờ cường giáp.
Chụp nhũ ảnh khi nghi ngờ khối u ác tính, có thể làm sinh thiết nếu cần thiết.
Chụp X quang phổi để không bỏ sót các trường hợp u phổi.
Siêu âm tinh hoàn khi nghi ngờ có u tinh hoàn hoặc suy tuyến sinh dục.

Điều trị

Khoảng 90%  trường hợp nữ hóa tuyến vú tự khỏi trong khoảng thời gian từ vài tuần đến ba năm. Nếu kích thước mô tuyến vú lơn hơn 4 cm thì vú khó có thể trở lại bình thường nên cần điều trị.
Chỉ định điều trị chuyên biệt cho phần mô tuyến vú tăng sản nếu gây đau nhiều, hoặc gây mặc cảm tâm lý và trở ngại trong sinh hoạt. Gồm có điều trị nội khoa và ngoại khoa.

Điều trị nội khoa:
Thường ít kết quả. 
Chủ yếu chỉ có tác dụng nếu được tiến hành sớm, trước 12 tháng, lúc mô tuyến còn đang tăng sinh, chưa bị thoái hóa trong và xơ hoá nhiều. 
Vì nhiều trường hợp NHTV tự hết dần nên khó đánh giá hiệu quả thực sự của điều trị. 
Các thuốc thường được sử dụng là: 
- Thuốc kháng estrogen: clomiphene, tamoxifen.
- Dẫn xuất testosteron: danazol.
- Thuốc ức chế men aromatase: testolacton.

 Điều trị ngoại khoa:
Khi mô vú quá lớn, khi điều trị nội khoa thất bại thì điều trị phẫu thuật để lấy đi mô tuyến vú. 
Ngoài ra còn có chỉ định cho lý do thẩm mỹ.

Trên đây là những giới thiệu về nữ hóa tuyến vú có thể xảy ra cho nam giới ở nhiều độ tuổi khác nhau. Nếu chẳng may đấng mày râu nam giới chẳng mây xuất hiện tình trạng trên nên tìm đến chuyên gia nam khoa để được tư vấn và đêìu trị.



Tài liệu tham khảo: tác giả TS. BS Nguyễn Thành Thư, Nam khoa lam sàng, Nxb tổng hợp Tp.HCM (2013).



 

Liên kết