Hiệp hội Tim Mạch Hoa Kỳ hỗ trợ những hướng dẫn của Chương Trình Giáo DụcCholesterol Toàn Quốc: Mọi người lớn từ 20 tuổi trở lên cần xét nghiệm lipoprotein lúcbụng đói - một lần mỗi 5 năm - gồm tổng số cholesterol (C), cholesterol xấu (LDL-C) ,cholesterol tốt (HDL-C), và triglyceride (TG). Xét nghiệm này được thực hiện sau 9 - 12giờ nhịn thức ăn đặc, lỏng hoặc thuốc. 

Kết quả xét nghiệm cholesterol của bạn sẽ biểu thị bằng milligrams trong mỗi decilit (mg / dL) máu. Để xác định nồng độ các loại cholesterol ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tim thế nào, bác sĩ cũng sẽ còn phải căn cứ vào các yếu tố nguy cơ về bệnh tim mạch khác như nam nữ, tuổi tác, bệnh sử gia đình, hút thuốc , HDL-cholesterol thấp,, bệnh tiểu đường và huyết áp cao nữa.

 

Biểu đồ lipoprotein thử nghiệm khi nhịn đói sẽ cho thấy các kết quả như sau: 

A. Nồng độ cholesterol

1./ Tổng số Cholesterol            

_ Ít hơn 200 mg / dL: Bình thường - Giúp bạn giảm nguy cơ bệnh tim mạch vành.

_ 200 đến 239 mg / dL:Hơi cao - Nguy cơ bệnh tim mạch vành của bạn sẽ bị gia tăng.

_ 240 mg / dL và caohơn:Cao - Người có mức độ này có nguy cơ bệnh tim mạch vành cao gấp đôi một người bình thường.

 Nồng độ HDL-cholesterol càng cao càng tốt.

 

_ 40-50 mg/dL ở nam giới và 50- 60 mg / dL ở nữ giới: Bình thường

_ Dưới 40 mg / dL ở nam giới và 50 mg / dL nữ giới: Thấp - có nguy cơ bị bệnh

tim cao.

_ 60 mg / dL hoặc cao hơn: Cao – giúp thêm bảo vệ chống lại bệnh tim.

 Mức trung bình của HDL-cholesterol ở người Mỹ trưởng thành trên 20 tuổi là 54,3 mg / dL.

Hút thuốc lá, dư cân và ít vận động cơ thể dẫn đến HDL-cholesterol thấp. Để nâng cao mức HDL-cholesterol, bạn cần tránh hút thuốc lá, duy trì một trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và thể dục ít nhất 30-60 phút 4-5 ngày trong tuần.

Những người có triglyceride cao thường cũng có HDL-cholesterol thấp và nguy cơ đau tim và đột quỵ cao hơn. Progesterone, anabolic steroid và hormone sinh dục nam (testosterone) cũng làm hạ thấp nồng độ HDL-cholesterol. Hormone giới tính nữ làmnâng cao nồng độ HDL-cholesterol.

 

LDL-cholesterol càng thấp thì nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ càng giảm. Thực tế, đó là một lượng giá tốt hơn về rủi ro so với tổng số cholesterol trong máu. Nói chung, nồng độ LDL-cholesterol như sau:

_ Ít hơn 100 mg / dL                      Tốt nhất

_ 100 - 129 mg / dL                       Gần hoặc dưới tốt nhất

_ 130 - 159 mg / dL                       Hơi cao

_ 160 _189 mg / dL                       Cao

_ 190 mg / dL trở lên                     Rất cao

Các yếu tố khác về nguy cơ bị bệnh tim và đột quỵ (như nam nữ, tuổi tác, bệnh sử gia đình, hút thuốc lá HDL-cholesterol thấp, bệnh tiểu đường và huyết áp cao) giúp xác định mức độ LDL-cholesterol của bạn nên có, và bác sĩ sẽ theo đó mà điều trị thích hợp cho bạn. Mức cholesterol lành mạnh đối với bạn có thể là không lành mạnh cho bạn bè hoặc người xung quanh của bạn, và ngược lại. Hãy thảo luận với bác sĩ của bạn về mức cholesterol và cách điều trị để có được chương trình trị liệu thích hợp nhất cho trường hợp của bạn.

 

Mức trung bình LDL-cholesterol ở người Mỹ trưởng thành tuổi 20 trở lên là 115,0 mg / dL

 

.B. Nồng độ Triglyceride

Triglyceride là loại chất béo thông thường nhất trong cơ thể. Nhiều người có bệnh tim hoặc tiểu đường có nồng độ triglyceride cao. Nồng độ bình thường của trighyceridekhác nhau theo tuổi tác và giới tính. Mức triglyceride cao kết hợp với HDL-cholesterolthấp hoặc với LDH-cholesterol cao làm tăng tốc độ sơ cứng động mạch (do sự tích tụ mỡ trong thành động mạch). Sơ cứng động mạch làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ.

_ Ít hơn 100 mg / dL                     Tốt nhất

_ Ít hơn 150 mg / dL                     Bình thường

_ 150-199 mg / dL                        Hơi cao

_ 200-499 mg / dL                        Cao

_ 500 mg / dL trở lên                    Rất cao

Nhiều người có nồng độ triglyceride cao do hậu quả của dư cân / béo phì, thiếu hoạt động thể lực, hút thuốc lá, uống rượu quá mức và / hoặc ăn uống rất nhiều tinh bột (60% hoặc nhiều hơn lượng calori cần thiết). Triglyceride cao là một yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống, tuy nhiên, bệnh tật tiềm ẩn và rối loạn di truyền cũng có thể là nguyên nhân.

Mức trung bình của triglyceride ở người Mỹ trưởng thành tuổi 20 trở lên là 144,2 mg / dl.

Những người có lượng triglyceride cao nên dùng chất béo không bão hòa - trong dầu canola, dầu ô liu hoặc chất lỏng bơ thực vật - thay vì chất béo bão hòa. Họ cũng cầnhạn chế đường, tinh bột và đường fructose.

Cách điều trị chính để giảm mức triglyceride là thay đổi lối sống của bạn. Điều này có nghĩa là kiểm soát cân nặng, hoạt động thể lực thường xuyên, tránh hút thuốc lá, theomột chế độ dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe tim, hạn chế uống rượu (một ly mỗi ngày đối với phụ nữ hoặc hai ly mỗi ngày đối với nam giới) và giới hạn đồ uống và các loại thực phẩm có thêm đường. Gặp bác sĩ của bạn để lập một chương trình hành động. Đôi khi, bạn cũng cần phải dùng thêm thuốc mennữa.

Mức triglyceride cao hơn 150 mg / dL cũng là một trong những yếu tố nguy cơ của hội chứng biến dưỡng (metabolic syndrome). Hội chứng này làm tăng nguy cơ bị bệnh tim và các rối loạn khác, bao gồm cả bệnh tiểu đường.

 

Nói chung, có cholesterol tốt và cholesterol xấu, đồng thời mức cholesterol có thể là cao với người này nhưng bình thường với người khác. Việc điều trị cholesterol không những tùy thuộc vào số lượng cholesterol có đuợc do xét nghiệm mà còn tùy thuộc nhiều yéu tố rủi ro khác. Bạn nên tham khảo với bác sĩ của bạn để có một chương trình điều trị thích hợp nhất.

 

Vũ Đình Tuấn: Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa.