* Chán ăn cũng có thể là dấu hiệu ung thư gan

Khoảng hơn 1 tháng nay, ông Nguyễn Văn T. 51 tuổi, trú tại Thanh Nhàn, Hà Nội thường xuyên cảm thấy chán ăn, ăn không tiêu, người mệt mệt. Ông T. nghĩ có thể do nắng nóng, thời tiết thất thường trẻ con, người già ai cũng ốm liên miên nên việc mình chán ăn, ăn không ngon miệng, cảm giác đầy bụng là bình thường.

Tình trạng kéo dài hơn 1 tháng và gần đây nhất là kèm theo dấu hiệu hơi âm ỉ ở bụng nên anh đi kiểm tra. Khi khám lâm sàng sờ ổ bụng gan trái bác sĩ cảm thấy có gì bất thường nên cho siêu âm.

Khi đó, vùng gan trái sờ thấy khối kích thước khoảng 4x5cm, cứng, ấn đau. Gan phải không sờ thấy, không có sao mạch. Và kết quả cận lâm sàng có: các chỉ số chức năng gan: AST: 191.6, ALT: 53.3, GGT: 246.1; xét nghiệm ung thư gan AFP: 66875, HBsAg: dương tính, HCV Ab: âm tính.

Đặc biệt, kết quả chụp cắt lớp vi tính của bệnh nhân có gan biến đổi hình thái, chủ yếu gan trái, nhu mô gan trái giảm tỷ trọng thành đám có chỗ tạo thành nốt đường kính lớn nhất phân thùy IV, đường kính lớn nhất 68mm thì động mạch ngấm thuốc không đều, tĩnh mạch cửa thải thuốc nhanh.

Bác sĩ chẩn đoán anh bị biểu mô tế bào gan. Khi nghe bác sĩ chẩn đoán, anh T không tin và đến cơ sở khác để khám lại. Tại Bệnh viện khác kết quả cũng không sai với chẩn đoán ung thư gan biểu mô. Anh T đã nhập viện để mổ và vừa bước vào đợt điều trị hoá trị lần 1.

Cứ nghĩ đến bệnh ung thư gan, anh T, lại chán nản bởi vì anh có lối sống sinh hoạt khá lành mạnh. Anh T ít uống rượu bia, không hút thuốc, không ăn các loại thực phẩm đã ôi thiu, không bị viêm gan.

Không chỉ riêng anh T. bệnh Vũ Thị Đ. 47 tuổi, Lâm Thao, Phú Thọ cũng đang chiến đấu với bệnh ung thư gan giai đoạn muộn. Chị Đ. kể nửa năm trời chỉ có dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn, hơi âm ỉ đau bụng. 

Chị chủ quan không đi khám và đến khi gày sụt cân, gia đình, hàng xóm khuyên đi kiểm tra. Chị Đ lên bệnh viện Phú Thọ kiểm tra và chẩn đoán ung thư gan.

Gia đình đưa chị đến Bệnh viện K trung ương kiểm tra thêm lần nữa và kết quả như thế. Chị Đ. bị viêm gan B từ 20 năm trước nhưng chị đã điều trị khỏi và từ đó chị cũng không đi kiểm tra lại, hoàn cảnh khó khăn nên những dấu hiệu báo ung thư chị cũng chẳng có thời gian và tiền bạc đi kiểm tra để đến khi phát hiện ra bệnh đã quá muộn.

* Chuyên gia chỉ 4 nguyên nhân và 7 dấu hiệu của ung thư gan không nên bỏ qua

Nói về bệnh ung thư gan, GS Mai Trọng Khoa – Giám đốc Trung tâm ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết ung thư gan là bệnh không có nguyên nhân rõ ràng. Tuy nhiên người mắc bệnh ung thư gan cao roi vào những người bị viêm gan B mãn tính, sơ gan, di truyền, bị bệnh tiểu đường, béo phì.

Người bị bệnh ung thư gan thường không có biểu hiện trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh. Thậm chí đến giai đoạn người người bệnh mới có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, sút cân ko rõ nguyên nhân.

* Ung thư gan có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, tuy nhiên, dưới đây là một số nguyên nhân cơ bản:

1. Tại Việt Nam cũng như các nước đang phát triển thì yếu tố gây ung thư gan chủ yếu do mắc viêm gan B, viêm gan C. Những người bị viêm gan B có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn người bình thường gấp 200 lần. 

Có khoảng 15 đến 20 % bệnh nhân bị viêm gan B dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Với viêm gan C cũng tương tự nhiều nghiên cứu mới cho rằng bệnh viêm gan C có quan hệ với bệnh ung thư gan.

2. Ngoài ra, các yếu tố khác như lối sống không lành mạnh. Rượu bia và thuốc lá là con đường dẫn tới ung thư gan nhanh hơn ở những người bị viêm gan B, C. 

Rượu bia khiến gan không thể lọc hết các chất độc, từ đó các tế bào gan bị thương tổn và bị thay thế thành mô sẹo, gây xơ gan mãn tính và dẫn tới ung thư gan. Đặc biệt những người mắc viêm gan B, C có nguy cơ mắc ung thư gan rất cao hơn nếu họ dùng nhiều bia rượu.

3. Giới tính và di truyền: Cũng có thể do thói quen rượu bia, thuốc lá nhiều mà nam giới có khả năng mắc ung thư gan nhiều hơn nữ giới. Ngoài ra, nguy cơ ung thư gan cũng cao hơn ở những người có tiền sử gia đình bị ung thư gan.

4. Một số nguyên nhân khác có thể dẫn tới ung thư gan như người bệnh ăn phải một số thực phẩm chứa aflatoxin, chất Steroid hoặc dùng nhiều nước nhiễm asen trong dài ngày.Aflatoxin có nhiều trong các loại lúa mì, lạc, ngô, đậu nành bị nấm mốc. Steroid là chất để tăng trọng lượng cơ thể, giảm và biến chất béo thành cơ bắp, tăng độ dẻo dai khi tập luyện thể thao.

Ở giai đoạn đầu rất khó để nhận biết ung thư gan, các khối u thường âm thầm phát triển và khi các triệu chứng đã xuất hiện rõ rệt thì khối u cũng đã phát triển lớn, người bệnh đã ở giai đoạn nguy hiểm. Bệnh nhân sẽ tử vong sau 3-6 tháng kể từ khi mắc bệnh, vậy nên hãy thật sự cảnh giác nếu bạn thấy trong người có một số biểu hiện nghi vấn như sau:

- Rối loạn tiêu hóa nhẹ: Ăn không ngon, ăn ít, đầy bụng, khó tiêu, đại tiện khó khăn, đôi lúc cảm thấy đau hoặc tức hạ sườn phải nhưng không đáng kể.

- Cơ thể mệt mỏi, đôi khi sốt nhẹ nhưng tự khỏi, cơ thể giảm cân từ 1 – 2 kg mỗi tháng

- Sờ thấy khối u vùng hạ sườn phải hoặc khám sức khỏe định kỳ phát hiện qua siêu âm.

- Đau vùng gan: đau vùng hạ sườn phải, thường gặp vào thời kỳ giữa và cuối, đau tức hoặc như dao đâm. Thường trên nửa số bệnh nhân có đau vùng gan, đau xuyên lên vai phải và lưng.

- Bụng trên đầy tức, xuất hiện sớm, thường kèm theo những triệu chứng rối loạn tiêu hóa nhưng ít được chú ý, đến lúc muộn thì đã có nước bụng và cổ trướng.

- Chán ăn là triệu chứng sớm nhất của bệnh nhưng ít được chú ý và dần dần xuất hiện buồn nôn, nôn, tiêu chảy nặng lên đã là giai đoạn cuối.

- Những triệu chứng khác như mệt mỏi, sút cân, sốt và xuất huyết là nhúng triệu chứng của thời kỳ cuối mà tiên lượng đã rất xấu.

Ngoài ra, ung thư gan có có các dấu hiệu như gan to (khối u vùng bụng trên) trên 90% số bệnh nhân đến khám là gan to, cứng, mặt gồ ghề hoặc ấn đau. Lách to thường kèm theo và là kết quả của xơ gan.

Cổ trướng là triệu chứng của thời kỳ cuối, nước bụng thường màu vàng cỏ úa hoặc màu đỏ (có máu), thuốc lợi tiểu thường không có hiệu quả. Da vàng do tắc mật và do tế bào hủy hoại nặng dần lên, mạch sao, thường xuất hiện vào thời kỳ cuối biểu hiện của xơ gan.

Vũ Đình Tuấn: Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa.