Cuộc sanh là một thử thách hết sức nặng nề đối với cơ thể của người phụ nữ. Sau cuộc sanh đa số sản phụ cảm thấy “kiệt sức”. Tình trạng này thậm chí trầm trọng hơn nhiều trong trường hợp các thai phụ bị mất máu nhiều khi sanh, như bị băng huyết sau sanh hay phải mổ sanh. Do vậy trong thời gian hậu sản, người phụ nữ rất cần thiết phải có một chế độ dinh dưỡng thích hợp nhằm giúp “hồi phục” lại những năng lượng đã mất trong cuộc sanh, cũng như giúp chuẩn bị cơ thể cho một giai đoạn rất khó khăn là nuôi bé trong tháng đầu của cuộc sống, đồng thời chế độ dinh dưỡng còn phải giúp người mẹ cung cấp đủ sữa cho bé.

Một chế độ dinh dưỡng “lý tưởng” cho các thai phụ sau sanh cần thoả mãn những nhu cầu cơ bản như: (1) phải đảm bảo đủ năng lượng cần thiết, (2) giàu năng lượng và vitamine, (3) dễ tiêu và hợp khẩu vị, và (4) được chế biến an toàn.

Năng lượng cho các thai phụ sau sanh phải được cung cấp thêm ít nhất là 25% so với chế độ dinh dưỡng hàng ngày của người phụ nữ, trong đó nhu cầu về chất đạm rất quan trọng và phải đạt được ít nhất là 65gram mỗi ngày. Cần thiết phải có các thực phẩm giàu chất đạm như thịt, cá hay đậu hũ trong chế độ ăn hàng ngày. Ngoài ra, người phụ nữ sau sanh cần phải được cung cấp đủ chất béo vì đây là nguồn năng lượng quan trọng cũng như là nguồn cung cấp các acid béo cần thiết cho cơ thể. Bên cạnh đó, cần thiết phải đảm bảo cung cấp ít nhất 1,5 lít nước mỗi ngày cho các bà mẹ sau sanh vì điều này rất quan trọng giúp người mẹ có đủ sữa cho bé. Trái với những hủ tục trước đây, ngày nay người phụ nữ sau sanh rất cần cung cấp đủ rau xanh và trái cây trong chế độ ăn hàng ngày vì đây là nguồn cung cấp vitamine và khoáng chất rất quan trọng cho cả người mẹ và bé sơ sinh. Tuy vậy cần chú ý trong quá trình chuẩn bị và chế biến do thức ăn cho những sản phụ sau sanh cần phải sạch và đảm bảo tính “an toàn”. Các gia vị như tỏi, tiêu hay ớt không nên sử dụng nhiều khi chế biến thức ăn vì có thể làm thay đổi mùi của sữa mẹ, đôi khi làm bé “chê” không bú sữa mẹ. Bên cạnh đảm bảo đủ năng lượng cho nhu cầu dinh dưỡng, việc chế biến thức ăn phù hợp theo khẩu vị của người phụ nữ sau sanh chính là một trong những cách tốt nhất giúp những người này, vốn rất mệt mỏi và rất bận rộn trong thời kỳ hậu sản, có thể “hoàn tất” các bữa ăn từ đó đảm bảo đủ nhu cầu cho cơ thể. Ngoài ra, trong thực tế, các loại sữa và yaourt chính là nguồn cung cấp một số khoáng chất quan trọng, đặc biệt là calcium, cho cả người mẹ và cho bé. Các loại thuốc bổ, vitamine có thể không cần sử dụng nếu có được chế độ ăn phù hợp.

Tóm lại, chế độ dinh dưỡng cho thai phụ sau sanh cần phải phù hợp để “lấy lại sức” sau cuộc sanh và đảm bảo đủ sữa cho bé. Quan niệm kiêng khem trong thời gian hậu sản có thể làm cho cơ thể của người phụ nữ sau sanh ngày càng suy kiệt hơn và thậm chí có thể mang lại nhiều nguy cơ trong một số tình huống bệnh lý (như chế độ ăn quá mặn cho các thai phụ có bệnh lý cao huyết áp hay bệnh lý thận). Chế độ ăn cho thai phụ sau sanh không chỉ cung cấp đủ năng lượng cần thiết, dễ tiêu mà còn phải được chế biến hợp khẩu vị ăn và an toàn. Chế độ dinh dưỡng tốt chính là một trong những cách thức hữu hiệu nhất để giúp người phụ nữ sau sanh có đủ sức khoẻ để chăm sóc bé tốt trong thời gian hậu sản.

Huỳnh Thị Lệ Xuân

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa