Theo đánh giá của WHO, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ hiện mắc viêm gan B cao, ước tính có khoảng 8,6 triệu người nhiễm vi rút viêm gan B. Tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B mạn tính khoảng 8,8% ở phụ nữ và 12,3% ở nam giới. Nhiễm vi rút viêm gan B mạn tính là nguyên nhân chính gây bệnh gan ở Việt Nam như xơ gan và ung thư gan.

Trên thế giới, vắc xin viêm gan B đã được sử dụng từ năm 1982. Hiệu quả của vắc xin viêm gan B đạt 95% trong ngăn ngừa lây nhiễm vi rút và các hậu quả mãn tính của bệnh. Khả năng để nhiễm vi rút viêm gan B trở thành mãn tính phụ thuộc vào độ tuổi lúc bị nhiễm bệnh. Nhiễm vi rút viêm gan B ở trẻ dưới 6 tuổi rất dễ trở thành mãn tính với khoảng 80-90% trẻ sơ sinh bị nhiễm vi rút viêm gan B sẽ trở nên nhiễm vi rút mãn tính, 30-50% trẻ bị nhiễm vi rút viêm gan B trước 6 tuổi sẽ trở nên nhiễm vi rút mãn tính.

 Khi nào nên tiêm vắc xin viêm gan B ?

Viêm gan B là bệnh có thể dự phòng được bằng vắc xin an toàn và hiệu quả hiện nay. WHO khuyến cáo, tất cả trẻ sơ sinh cần được tiêm phòng viêm gan B càng sớm càng tốt sau khi sinh, tốt nhất là trong vòng 24 giờ đầu tiên. Việc tiêm vắc xin thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng cao, với mũi tiêm trong 24 giờ có khả năng phòng được 85-95% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50-57% và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.

Tiếp theo liều sau sinh, cần tiêm thêm ba liều nữa để hoàn thành loạt tiêm ban đầu khi trẻ dưới 1 tuổi. Tất cả trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi chưa được tiêm phòng trước đó cũng nên được chủng ngừa. 

Tại Việt Nam, tiêm chủng vắc xin viêm gan B cho tất cả trẻ sơ sinh đã được triển khai từ năm 2004, tuy nhiên tỷ lệ tiêm chủng mũi vắc xin này còn chưa cao do tâm lý còn lo ngại của các bậc cha mẹ với mũi vắc xin đầu đời. Mặt khác, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ 3 mũi vắc xin Viêm gan B cho trẻ dưới 1 tuổi trong nhiều năm trở lại đây đều đạt trên 90%, ngoại trừ năm 2013 có tỷ lệ thấp hơn với việc tạm ngừng sử dụng vắc xin phối hợp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib. Nhờ việc triển khai tiêm vắc xin, chỉ còn 2% trẻ dưới 5 tuổi tại Việt Nam bị nhiễm vi rút viêm gan B (khảo sát năm 2011 của WHO). Việt Nam đang cùng với các nước trong khu vực hướng tới mục tiêu giảm tỷ lệ hiện mắc viêm gan B xuống dưới 1% ở trẻ dưới 5 tuổi vào năm 2017.

Nguyễn Thị Quỳnh Anh

Trung tâm CSSKSS KHánh Hòa