Đối với trẻ Sơ Sinh: những tuần đầu  trẻ có thể ngủ suốt 18h- 20h vào bất cứ lúc nào trong ngày, mỗi giấc có thể kéo dài từ 30 phút đến 3 giờ, giấc ngủ của trẻ SS thường không tuân theo một qui luật nào, trẻ thường ngủ vào ban ngày nhiều hơn ban đêm, trong giấc ngủ trẻ có thể cựa quậy, mỉm cười, nhăn nhó như dân gian vẫn nói là “ bà mụ dạy”, những biểu hiện  này là hoàn toàn bình thường.

Đối với trẻ <6 tháng: Trẻ ngủ theo nhu cầu, độ tuổi này đã bắt đầu hình thành chu kỳ thức ngủ, giấc ngủ đêm kéo dài  khoảng 9,5 đến 11,5 tiếng, giấc ngủ ngày ngắn hơn khoảng từ 3,5 đến 5,5 tiếng.

 

Từ 6 tháng – 1 tuổi: Trẻ ngủ theo nhu cầu và nhịp sinh học, giấc ngủ đã bắt đầu đi vào giờ giấc, giấc ngủ ban ngày từ 3-4 giấc giảm xuống chỉ còn 1-2 giấc, tổng số thời gian ngủ trong độ tuổi từ 6 tháng đến 1 tuổi là khoảng 14 giờ/ ngày.

 

Từ 18 tháng bé  nhu cầu ngủ ngày đã bắt đầu giảm xuống

 

Từ 2,5 tuổi- 5 tuổi : rất khó khăn để dỗ bé ngủ ngày vì cùng với sự phát triển về thể chất và tâm lý trẻ đô tuổi này rất thích tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh nên nhu cầu ngủ ngày gần như biến mất, phần lớn trẻ có thể tự ngủ vào ban đêm , tuy nhiên việc chuyển sang ngủ giường cũng có thể khiến một số trẻ cảm thấy khó chịu, nếu điều này diễn ra quá sớm, tuổi để trẻ chuyển sang ngủ giường là khoảng từ 2- 4 tuổi.

 

Giấc ngủ rất quan trọng đối với trẻ nhỏ vì thời gian trẻ ngủ là lúc tế bào não phát triển nhiều nhất , các nghiên cứu đã cho thấy trong 3 năm đầu đời trẻ đã đạt được 80% lượng tế bào não cần thiết cho cả cuộc đời, đặc biệt trong 30 ngày đầu tiên sau sanh trẻ đã có tới 80% lượng tế bào não so với 3 tháng tuổi. Một điều quan trọng nữa là sự phát triển của tb não không lập lại lần thứ 2 trong đời , chính vì vậy giấc ngủ đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ, khi trẻ ngủ là lúc trẻ xử lý những thông tin tiếp nhận trong ngày, đây cũng là thời điểm trẻ sản xuất hormon tăng trưởng có ích cho sự phát triển của xương và cơ bắp.

 

Các Bs Nhi khoa vẫn thường khuyên phụ huynh tạo ĐIỀU KIỆN  cho trẻ có một giấc ngủ thẳng giấc bởi vì nếu RL giấc ngủ có thể dẫn đến mệt mỏi, mất tập trung, giảm trí nhớ, hay quấy khóc, cáu kỉnh vào ban ngày , nếu kéo dài  có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập, ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi sau này khi trưởng thành.

 

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ của trẻ (sinh lý- bệnh lý- thói quen)

Nguyên nhân sinh lý: có 2 dạng giấc ngủ REM- NREM,( giấc ngủ NREM chiếm 75% tổng số thời gian ngủ, giấc ngủ REM chiếm 25% tổng số thời gian ngủ), nhưng riêng ở trẻ em giấc ngủ REM chiếm tới 50% , đặc điểm của giấc ngủ này là khi trẻ ngủ các cơ quan trong cơ thể lại tăng hoạt động : tim đập nhanh hơn, thở nhanh hơn, não tăng chuyển hóa hơn…chính vì vậy chỉ cần 1 cử động nhỏ cũng dễ dàng đánh thức bé và sự thức dậy ngắn cũng làm bé tỉnh ngủ hoàn toàn.

 

Tiếp theo là trong giai đoạn lớn lên của trẻ : trước những mốc phát triển như sắp bò, sắp mọc răng, sắp đi, vận động nhiều quá vào ban ngày hoặc ăn ít quá, ăn no quá cũng đều làm trẻ khó ngủ.

 

Nguyên nhân bệnh lý:  trẻ có các bệnh về hô hấp, tiêu hóa, tim mạch, não bộ… cũng là nguyên nhân chính gây RL giấc ngủ

• Giấc ngủ ngày quá kéo dài: thông thường không nên để giấc ngủ ngày quá 17h ( 5 h chiều), đối với trẻ lớn việc xem Ti vi quá trễ cũng có thể làm trẻ dậy trễ vào sáng hôm sau  -- ảnh hưởng đến giấc ngủ.

• Trẻ thói quen phụ thuộc vào võng, vào nôi điện, thậm chí vào  Mẹ, nếu không có những dụng cụ trên bé nhất định không ngủ hoặc khi Mẹ có việc đột xuất, Mẹ bị ốm bé khó ngủ thậm chí có thể khóc cả đêm.

• Trẻ ngủ trong môi trường quá ồn ào, quá nhiều ánh sáng cũng như việc thay đổi nơi ngủ thường xuyên khi trẻ còn quá bé cũng tạo cho trẻ cảm giác không an toàn, khó ngủ.

 

Những điều nên hay không nên hạn chế RL giấc ngủ ở trẻ < 3 tuổi.

NÊN

• Tập thói quen tốt trước ngủ bằng các hoạt động cá nhân như rửa mặt, rửa tay chân,tắm, massage, thay quần áo thoáng mát cho trẻ…..bạn làm việc này hàng ngày liên tục lập đi lập lại là bạn đã tạo cho trẻ phản xạ có ĐK, tức là khi bắt đầu thay quần áo là bé biết rằng đã đến giờ ngủ.

• Tạo cảm giác an toàn  trước khi ngủ bằng cách cho bé mang theo những vật mà bé yêu thích lên giường như gấu bông, búp bê, gối ôm….

• Cố gắng duy trì hằng định thời gian ngủ và thức ngay cả trong những ngày nghỉ cuối tuần.

 

KHÔNG NÊN

• Thói quen đung đưa, nằm võng, nằm nôi điện  khi cho bé ngủ  vô tình tạo cho trẻ 1 sự phụ thuộc không tự vào giấc ngủ.

• Không ăn khi ngủ: dễ sặc, dễ sâu răng, dễ rối loạn tiêu hóa.

• Lẫn lộn giữa ngày và đêm: Bé sẽ không ngủ suốt đêm nếu như bé không biết phân biệt giữa ngày và đêm, không biết sự khác nhau giữa ánh sáng và bóng tối, bạn nên giữ phòng bé đầy ánh sáng vào ban ngày và hạn chế ánh sáng lọt vào khi trời tối.

• Vận động quá nhiều, đùa giỡn quá nhiều trước ngủ, xem tivi, chơi game trước ngủ.

Nguyễn Thị Quỳnh Anh

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa