* Những thay đổi tâm lý:
- Muốn được người lớn tôn trọng, được đối xử bình đẳng.
- Tỏ ra độc lập, thích khám phá cái mới, thử hành vi mới; ít để ý đến hậu quả của hành vi.
- Coi trọng các mối quan hệ bạn bè, chịu ảnh hưởng nhiều của bạn bè đồng trang lứa.
- Phát triển xúc cảm với bạn bè khác giới, nhưng thường hay nhầm lẫn, ngộ nhận giữa tình bạn khác giới và tình yêu.
- Phát triển cá tính mạnh, chịu nhiều ảnh hưởng từ các yếu tố xã hội.
- Trí tuệ phát triển liên tục.
- Quan tâm nhiều đến hình dáng, thay đổi của cơ thể.
* Những thay đổi cơ thể của VTN
- Đặc điểm phát triển rõ nhất của VTN là các dấu hiệu dậy thì; tuổi dậy thì ở trẻ em trai: 12-17 tuổi, em gái:10-15 tuổi.
- Ở tuổi dậy thì, cơ quan sinh dục phát triển, đánh dấu rõ rệt nhất bằng sự xuất tinh ở nam giới (giấc mơ ướt); kinh nguyệt ở nữ giới.
- Vào giai đoạn này, do nội tiết tố sinh dục tăng lên, các em bắt đầu có nhu cầu về tình dục và có khả năng sinh sản.
- Vóc dáng
+ Trẻ em trai: cơ thể lớn rất nhanh (cả cân nặng, chiều cao) các cơ bắp ở ngực, vai , đùi phát triển
+ Trẻ em gái: cơ thể lớn rất nhanh (cả cân nặng, chiều cao), vú và mông phát triển
- Hệ sinh dục:
+ Trẻ em trai: tinh hoàn và dương vật phát triển; bao tinh hoàn sẫm mầu, mọc lông mu, đánh dấu rõ rệt bằng sự xuất tinh; các em trai có xuất tinh là bắt đầu có khả năng sinh sản.
+ Trẻ em gái: âm đạo và vú phát triển; âm hộ sẫm mầu, mọc lông mu; đánh dấu rõ rệt bằng kinh nguyệt; các em gái có kinh nguyệt là bắt đầu có khả năng sinh sản.
- Những thay đổi khác:
+ Trẻ trai: cục yết hầu trồi ra, vỡ giọng, có thể có mụn trứng cá, mọc râu, lông nách, lông chân.
+ Trẻ gái: giọng trong, có thể có mụn trứng cá, mọc lông nách, chân.
* Cha mẹ cần hướng dẫn con xây dựng tình bạn tốt
- Tình bạn: là tình cảm gắn bó giữa 2 người hoặc nhiều người trên cơ sở hợp nhau về tính tình, giống nhau về sở thích và có chung quan niệm sống.
- Vai trò của tình bạn: chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và những trải nghiệm trong cuộc sống; an ủi, động viên, giúp đỡ nhau và cùng nhau tháo gỡ, vượt qua những khó khăn trong học tập, cuộc sống....
- Đặc trưng tình bạn tốt: bình đẳng tôn trọng; chân thành, cởi mở và lắng nghe ý kiến của nhau, cùng có trách nhiệm, nhìn nhận vấn đề theo xu hướng tích cực; luôn chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và giúp nhau trong học tập, rèn luyện...Không xây dựng tình bạn trên động cơ vụ lợi, "kéo bè, kéo cánh" hoặc có xu hướng hoạt động tiêu cực đi ngược lại với giá trị đạo đức của gia đình và xã hội...
* Cha mẹ cần định hướng đúng về tình yêu cho con
- Những yếu tố cần thiết trong tình yêu: hấp dẫn giới tính; quan tâm chăm sóc lẫn nhau; tin tưởng, tôn trọng nhau; hiểu và thông cảm với nhau; chung thuỷ, trung thực; có trách nhiệm; hỗ trợ và nâng đỡ nhau.
- Sự khác biệt giữa tình yêu và tình bạn khác giới: tình yêu có sự hấp dẫn về giới tính; vào 1 thời điểm nhất định, 1 người có thể có nhiều bạn nhưng thường chỉ có 1 người yêu.
- Những ứng xử trong tình yêu: tôn trọng người yêu (không bắt làm theo ý mình); không coi người yêu là sở hữu riêng (quản lý, hạn chế, cấm đoán quan hệ bạn bè...); hiểu và thông cảm với người yêu; chia sẻ với nhau niềm vui, nỗi buồn, thành công và khó khăn.
Lê Thị Thoa: Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa.
Theo nguồn: Ban gia đình xã hội