Các bà mẹ sẽ bắt đầu cảm nhận được những cử động của thai nhi khi tuổi thai khoảng 16 - 20 tuần, tuy nhiên ở thời điểm này cử động thai thường không đều đặn, thai càng lớn cử động càng đều đặn hơn. Vì vậy các bà mẹ có thai, từ sau 16 tuần nên tập thói quen đếm cử động thai.

Khi thai nhi có những chuyển động như xoay trở mình, vận động tay chân hay toàn thân mà người mẹ cảm nhận được thì gọi là cử động thai hay thai máy. 

Các cử động thường thấy của thai nhi là cảm giác “búng búng” hoặc giống như nhịp gõ vào thành bụng người mẹ. Cần phân biệt với cảm giác gò của tử cung làm cho bụng người mẹ cứng hoặc méo lệch sang một bên, đôi khi kèm cảm giác đau bụng  nhẹ.

Cử động thai báo hiệu tình trạng sức khỏe thai nhi, số lần thai máy giảm là dấu hiệu báo động tình trạng sức khỏe của em bé đang kém đi.

Bà mẹ nên đếm cử động thai 3 lần trong ngày ( sáng, chiều và tối), mỗi lần đếm trong 1 giờ. Nên chọn lúc nghỉ ngơi yên tĩnh, tinh thần thoải mái, tốt nhất là sau bữa ăn.

Chọn một vị trí nằm hoặc ngồi thoải mái nhất, sau đó đặt nhẹ nhàng tay của bà mẹ ( hoặc bố) lên bụng và bắt đầu cảm nhận những cử động của em bé.

- Nếu có ≥ 4 lần thai cử động trong 1 giờ hoặc > 10 cử động thai trong 4 giờ tức là “thai khỏe”

- Nếu  ≤ 3 lần trong 1 giờ, bà mẹ cần đếm thêm 1 giờ nữa

- Nên đi vệ sinh (tiêu, tiểu), có thể uống 1 ly sữa hoặc nước trái cây, đi bộ khoảng 5 phút trước khi đếm cử động thai lại. 

- Cần lưu ý thêm là khi thai nhi ngủ thường sẽ không có cử động thai, thời gian ngủ thay đổi từ 20 phút đến 1 giờ. Các hoạt động trên của bà mẹ sẽ đánh thức em bé.

- Nếu trong lần đếm tiếp theo mà thai nhi vẫn cử động ≤ 3 lần hoặc < 10 lần trong 4 giờ thì đây có thể là dấu hiệu nghi ngờ sức khỏe thai nhi yếu. Người mẹ cần đến bệnh viện hay cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra kỹ hơn.  

Hiện tại Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản Khánh Hòa đã và đang  triển khai các phương pháp đánh giá sức khỏe thai như:

- Siêu âm:  hình ảnh, kết quả siêu âm sẽ cho biết tình trạng phát triển của thai, lượng nước ối, vị trí nhau bám, một số dị tật của thai nhi …

- Đặt máy theo dõi đáp ứng của nhịp tim thai khi có cử động thai, gọi là Non stresstest (NST).  Phương pháp này hiện đang được rất nhiều khách hàng quan tâm vì kết quả sẽ cho biết “ thai nhi có khỏe không”, phát hiện kịp thời các trường hợp “thai không khỏe” và có hướng xử trí thích hợp.

- Ngoài ra thì siêu âm kết hợp với NST giúp đánh giá sức khỏe thai nhi với nhiều chỉ số về nhịp tim thai, nhịp thở, cử động thai, nước ối…, phương pháp này được gọi là Biophysical profile (BPP).