Đến 70% những người hút thuốc bắt đầu thử thuốc lá khi họ còn chưa đầy 18 tuổi. Nhiều người bắt đầu từ năm 11 tuổi và có trẻ 14 tuổi đã nghiện thuốc. Vây trẻ hút thuốc vì lý do gì?

• Vì chính cha mẹ cũng hút thuốc và trẻ sẽ học theo

• Áp lực của bạn bè 

• Trẻ coi việc hút thuốc như là cách để chống đối và thể hiện tính độc lập

• Trẻ có thể nghĩ rằng người khác hút được thì mình cũng hút được

• Trẻ em dễ bị kích động bởi truyền thông, đặc biệt là từ quảng cáo, phim ảnh và chạy theo các hình tượng

• Không đưa tiền tiêu vặt cho trẻ trong vài tuần và cất bớt các khoản tiền mà trẻ có. Trẻ nghiện thuốc sẽ lấy thuốc của bố (nếu bố hút thuốc), thường có thái độ gắt gỏng, cáu bẳn, trông vẻ chán chường hoặc có biểu hiện ăn cắp. Nếu thấy những biểu hiện này, cha mẹ hãy nói chuyện với trẻ.  

• Cha mẹ cũng có thể phát hiện ra mùi thuốc lá qua hơi thở của trẻ và kiểm tra đầu ngón tay của trẻ. Trẻ hút thuốc sẽ răng bị ố vàng, luôn tìm cách tránh thở ra cho người khác biết, các đầu ngón tay vàng.

• Bạn cũng cần biết trẻ sử dụng thời gian của mình như thế nào, ở đâu. Con hay chơi với bạn ở ngoài vườn, ngoài đường hay ở trong phòng riêng? Đó có thể là trẻ đang tìm cách dấu diếm một cái gì đó. Cha mẹ nên tìm cách để biết được con đã làm gì và ở đâu.

• Thỉnh thoảng bạn có thể bất ngờ vào phòng của trẻ để biết con đang làm gì trong phòng. 

• Hãy kiểm tra phòng của trẻ có mùi thuốc lá hoặc các mẩu thuốc lá.

• Khi lau dọn phòng của trẻ hãy kiểm tra dưới gầm giường và phía sau tủ quần áo. Trẻ có thể dấuthuốc lá ở đó. Nếu thường ngày trẻ chẳng bao giờ lau dọn phòng, bỗng dưng lại tự lau dọn mà không cần bố mẹ phải bảo – đó có thể là do trẻ không muốn cha mẹ bất ngờ phát hiện được thuốc lá hoặc cái gì đó trong phòng của trẻ.

• Bạn cũng có thể hỏi một vài bạn bè của con khi trẻ không có mặt ở đó.

• Trẻ có thể ho khan và ho liên tục. 

• Hãy bình tĩnh. Dù sao con của bạn vẫn chỉ là một đứa trẻ. Một đứa trẻ có thể thét gào, khóc lóc, la mắng và kêu ca, nhưng bạn là NGƯỜI LỚN. 

• Hãy bình tĩnh hỏi con xem vì sao con lại hút thuốc. Rất nhiều người hút thuốc khi họ chán nản. Con của bạn cũng có thể đang phải trải qua một tình huống nào đó mà trẻ không ý thức được. 

• Hãy yêu thương trẻ

• Hãy tôn trọng trẻ

• Nếu bạn lo lắng về sức khỏe của con và nếu là hiện giờ chính bạn cũng đang hút thuốc, hãy cùng con thỏa thuận: “Nào chúng ta thỏa thuận với nhau nhé. Bố sẽ bỏ thuốc và con cũng bỏ thuốc, đồng ý không? Bố sẽ giám sát con và con lại giám sát bố nhé. Bố con mình cùng cố gắng”   

• Tuy rằng trẻ có thể thấy những hình ảnh hút thuốc rất lịch lãm trong phim ảnh, TV nhưng nên nhớ rằng cha mẹ vẫn là hình ảnh có tác động mạnh mẽ nhất đối với cuộc sống của trẻ. 

• Nếu bạn đang hút thuốc thì sẽ rất khó để con có thể nghiêm túc nghe lời bạn. Làm sao có thể giảng giải cho con về những nguy hại của thuốc lá với sức khỏe trong khi chính bạn cũng đang hủy hoại sức khỏe của mình.  

• Bạn hãy chuẩn bị tinh thần là trẻ có thể sẽ có những phản ứng tiêu cực với đề nghị bỏ thuốc của bạn. Tuy nhiên cũng không loại trừ là trẻ sẽ muốn bỏ thuốc nhưng chưa biết cách phải làm thế nào.

• Nếu con bạn đã hút thuốc một thời gian dài thì không dễ để chúng có thể dừng hút. Chắc chắn trẻ sẽ cần phải nỗ lực rất lớn. 

• Sự tức giận của cha mẹ sẽ càng khiến cho trẻ hút thêm.

• Nếu con đã ngoài 18 tuổi thì bạn sẽ không có quyền ngăn cản con hút thuốc.

• Hãy trao đổi với trẻ về những nguy hiểm của việc hút thuốc lá và hậu quả việc trẻ em hút thuốc lá. Hãy nói với trẻ về những căn bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh tim.

• Nói chuyện với trẻ là quá trình nghiện thuốc lá sẽ diễn ra như thế nào. Nói với trẻ là một người có thể bị nghiện chất nicotine chỉ trong vài ngày.

• Giảng giải cho trẻ cách để đối phó với những áp lực của bạn bè và việc hút thuốc lá. Cha mẹ và con cái hãy cùng thực hành các tình huống để giúp trẻ biết cách từ chối khi bị bạn bè rủ hút thuốc.

• Hãy hỏi trẻ về những măt tiêu cực và tích cực của việc hút thuốc là. Hãy lắng nghe và thảo luận về những quan điểm, ý kiến của con.

• Nếu bạn là người hút thuốc, hãy chia sẻ với con là bạn hối tiếc và buồn làm sao khi trở thành một người hút thuốc lá. Đừng hút thuốc trước mặt con và đừng bao giờ để con có thể lấy được thuốc của bạn.

• Hãy thiết lập các quy định để chống lại việc hút thuốc lá và nhớ giải thích cho con vì sao lại phải tuân thủ những quy định đó. Cha mẹ hãy nỗ lực để tuân thủ nghiêm túc những quy định mà mình đã đặt ra.

Nguyễn Thảo Miên

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa