Cơ thể dung nạp năng lượng thông qua thức ăn đồ uống, do vậy năng lượng dung nạp hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng của mỗi người.

Nhiều người  lầm tưởng rằng cơ thể chỉ tiêu hao năng lượng qua 1 con đường duy nhất là hoạt động thể lực. Điều đó không đúng. Năng lượng mà cơ thể tiêu hao (sử dụng) qua các con đường:

-    Chuyển hóa cơ bản: năng lượng cần thiết để cơ thể tồn tại. Đó là năng lượng dùng để điều hòa thân nhiệt, để cho tim, thận, gan, phổi…hoạt động. Đây là năng lượng chủ yếu mà cơ thể tiêu hao. Thông thường nó chiếm 60-75% tổng năng lượng tiêu hao của cơ thể.

-    Hoạt động thể chất & trí tuệ: chiếm 15-30% tổng năng lượng tiêu hao của cơ thể, là năng lượng dùng trong các hoạt động về học tập, làm việc cũng như vận động hàng ngày.

-    Tiêu hóa: chiếm khoảng 10% tổng năng lượng tiêu hao của cơ thể, là năng lượng mà bộ máy tiêu hóa dùng để tiêu hóa thức ăn

Cơ thể người (trạng thái bình thường khỏe mạnh) chỉ cung cấp năng lượng thông qua con đường duy nhất là ăn uống. Ăn uống là một thuộc tính bản năng của con người để sinh tồn. Thông thường, hành vi ăn uống xảy ra khi cơ thể cảm thấy đói và dừng lại khi cảm thấy no. Cuộc sống hiện đại cùng với sự phát triển của đời sống, sự tiện lợi và hấp dẫn của thức ăn nhanh, con người chịu nhiều hơn những áp lực của xã hội, tâm lý, văn hóa…Do vậy, cảm giác đói no tự nhiên cũng dần mất đi sự nhạy cảm. Hành vi ăn uống của chúng ta không đơn thuần do cảm giác đói no sinh lý chi phối nữa mà phần nhiều do yếu tố: tâm lý vui buồn, stress, gặp gỡ bạn bè, tiếp khách, lễ tết…tất cả những yếu tố đó tác không nhỏ tới chế độ dinh dưỡng nói chung và cân nặng nói riêng. 

Còn năng lượng cơ thể tiêu hao lại phụ thuộc chủ yếu vào quá trình trao đổi chất cơ bản. Hoạt động thể lực và trí não chỉ chiếm 1 phần thứ yếu trong quá trình tiêu hao năng lượng (15-30%). Như vậy mà nhiều người đã lầm tưởng rằng chỉ có hoạt động thể chất mới tác động nhiều đến cân nặng.

Mặc dù không thể phủ nhận lợi ích của việc luyện tập lên sức khỏe, nhưng nói luyện tập quyết định vấn đề cân nặng là không chính xác. Bạn càng luyện tập thể dục thì nhu cầu dung nạp năng lượng càng lớn. Nếu bạn không kiểm soát được năng lượng dung nạp vào cơ thể thì rất dễ bị tăng cân.

Để bạn dễ hình dung, chúng tôi lấy ví dụ. Bạn chạy liên tục 1h với tốc độ khoảng 11km/h thì cơ thể tiêu hao khoảng 480 kcal. Năng lượng này chỉ tương đương với 1 lít bia hơi. Bạn uống 1 lít bia thì khá đơn giản, nhưng để chạy 1h liên tục thì không hề đơn giản chút nào.

Ví dụ khác, nếu bạn đi bộ 1h với tốc độ bình thường (4km/h) cơ thể chỉ tiêu hao 130 kcal. Năng lượng này chỉ bằng 1lon coca cola hoặc 1 cốc nước mía, hoặc ½ bát cơm. Vậy mà hầu như mọi người đều nghĩ rằng 1 tiếng đi bộ hoặc chạy bộ là tiêu hao năng lượng rất lớn để giảm cân, dễ dàng thưởng cho cơ thể những thức uống giải khát trên. Nhưng nếu vậy thì mục tiêu giảm cân của bạn sẽ không thể thành hiện thực, đôi khi còn tăng cân. 

Điều đó để bạn thấy rằng cơ thể tiêu hao năng lượng qua hoạt động thể chất là điều không hề dễ dàng và hoạt động thể chất không phải là chìa khóa để giúp bạn giảm cân như bạn nghĩ, mà thực sự chế độ dinh dưỡng mới không chế được lượng calo dung nạp và mới là chìa khóa để kiểm soát cân nặng.

Một ví dụ nữa, ở một nam giới trưởng thành (18-22 tuổi), nhu cầu năng lượng hàng ngày khoảng 2500 kcal, có nghĩa là để duy trì mức cân nặng, mỗi ngày họ cần dung nạp 2500 kcal vào cơ thể, thường chia làm 3 bữa như sau: sáng 500 kcal, trưa 1000kcal, tối 1000kcal. Nếu bạn không điều chỉnh đúng cảm giác đói no thì rất dễ dung nạp năng lượng nhiều hơn so với nhu cầu cơ thể. Trong quá trình ăn uống, tốc độ ăn bao giờ cũng lớn hơn tốc độ đến của cảm giác no, nếu bạn ăn đến khi cảm thấy no thực sự thì thông thường bạn đã dung nạp nhiều hơn 30% so với nhu cầu cơ thể. Đơn giản chỉ cần trong một bữa trưa bạn dung nạp 130% so với nhu cầu cơ thể (đây là điều rất dễ dàng), cơ thể bạn đã dung nạp thừa 300 kcal/ngày, 9000kcal/tháng, tương đương với 1kg mỡ cơ thể (1g mỡ khi oxy hóa cho 9 kcal). Bạn chỉ cần duy trì chế độ ăn như trên trong 1 năm thôi thì cơ thể bạn dễ dàng tăng 12kg. Đây lại thực sự là một con số khủng khiếp.

Từ những luận điểm khoa học và ví dụ cụ thể trên, bạn đã thấy được tầm quan trọng của dinh dưỡng là như thế nào với cân nặng. Dinh dưỡng chính là chìa khóa của cân nặng. Vì vậy, để có được cân nặng lý tưởng cho sức khỏe  cũng như thẩm mỹ, bạn hãy quan tâm nhiều hơn tới chế độ dinh dưỡng của mình.

Trần Trương Đài

Trung taam CSSKSS Khánh Hòa