Trẻ em khi mới ra đời có miễn dịch với nhiều bệnh vì nhận được kháng thể từ sữa mẹ. Tuy nhiên thời gian miễn dịch này có thể chỉ kéo dài 1 tháng cho tới 1 năm. Ngoài ra trẻ nhỏ không có được miễn dịch của người mẹ đối với một số bệnh có vaccin phòng bệnh như bệnh ho gà. Nếu trẻ không được tiêm vaccin và bị phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh khiến cơ thể các bé sẽ không đủ sức để chống lại bệnh tật.

Do đó, tiêm phòng cho trẻ là một việc làm hết sức cần thiết của các bậc cha mẹ nhằm bảo vệ sức khỏe của con tránh khỏi nhiều đại dịch bệnh nguy hiêm. Việc tiêm ngừa cho trẻ luôn luôn cần thiết, một số phản ứng tạm thời không gây nguy hại cho trẻ, và cũng không làm giảm tác dụng phòng bệnh của vắc xin.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia cũng có một trường hợp không nên tiêm phòng: đó là những trẻ đang ở trong tình trạng mà việc tiêm phòng có thể gây ra những phản ứng nguy hiểm. Những trường hợp này được coi là "chống chỉ định" của việc tiêm phòng.

Khi tiêm phòng cho trẻ, các mẹ nên tránh những lúc con bị sốt cao. Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng, để đảm bảo an toàn cho trẻ khi tiêm, đặc biệt là những mũi tiêm chủng thì tuyệt đối không cho trẻ tiêm vắc xin khi đang trong tình trạng sốt, cảm cúm, đặc biệt là khi trẻ bị nhiễm trùng cấp tính. Trường hợp này, cần hoãn tiêm để ổn định sức khỏe của trẻ trước cho đến hoàn toàn khỏe mạnh rồi mới đưa trẻ đi tiêm.

Trường hợp trẻ từng bị sốc phản vệ với vắc xin hay kháng sinh cụ thể nào đó thì tuyệt đối sau này không được tiêm loại này nữa. Nhưng nếu sốc phản bệ với loại vắc xin này thì vẫn có thể tiêm vắc xin phòng bệnh khác.

Một giáo sư nhi khoa tại Trung tâm y tế Bệnh viện Nhi Cincinnati, Ohio cho biết, một trong những lí do chính để tránh tiêm phòng cho trẻ là khi trẻ có dấu hiệu phản ứng nghiêm trọng với một loại vắc-xin trước đó hoặc một phần của vắc-xin. Phản ứng dị ứng gần như không bao giờ xảy ra, nhưng khi xảy ra có thể bao gồm các triệu chứng như phát ban, khó thở, giảm huyết áp. Phản ứng nghiêm trọng hơn là sốt cao, đau đầu và có sự nhầm lẫn.

Nhiều tác dụng phụ phổ biến chẳng hạn như nổi đỏ ngay tại địa điểm tiêm hoặc sốt nhẹ, trường hợp này dễ bị nhầm lẫn là các phản ứng dị ứng. Do đó, mẹ hãy kiểm tra kĩ tài liệu của con để tìm hiểu nếu có các triệu chứng xảy ra với con thì cần thận trọng với các mũi chích ngừa trong tương lai.

Một số vắc xin được sản xuất từ tế bào phôi trứng gà (vắc xin sởi, một số loại vắc xin dại, vắc xin quai bị) hoặc từ chính phôi trứng gà (vắc xin cúm). Do đó những trường hợp trẻ bị dị ứng trứng thì chống chỉ định với các loại vắc xin này. Với vắc xin sởi hiện chưa có các loại sản xuất trên các tế bào khác do vậy không có loại vắc xin để thay thế khi tiêm cho các đối tượng bị dị ứng với trứng.

Việc dị ứng trứng của con có thể giảm dần theo tuổi. Vì vậy mẹ có thể đợi khi nào bé hết dị ứng để tiêm phòng loại vắc xin này

Ủy ban tư vấn về thực hành chủng ngừa gần đây đã khuyến cáo rằng những người bị dị ứng với trứng vẫn có thể chích ngừa cúm. Các nghiên cứu đã lưu ý rằng người thậm chí còn bị dị ứng với trứng không xảy ra phản ứng với thuốc chủng ngừa, có thể vì số lượng của protein trứng trong đó là rất nhỏ.

Khi tiêm phòng cho trẻ, mẹ cần phải chú ý đến trường hợp con bị hen suyễn. Trẻ em bị bệnh hen suyễn và các bệnh về phổi cần cẩn thận trong lần tiêm ngừa cúm đầu tiên mỗi năm, bởi vì bệnh cúm có thể gây khó khăn lớn cho những người khó thở. Mẹ nên tránh cho bé tiêm các phiên bản mũi vắc- xin cúm. Bởi chúng chứa các virus sống và suy yếu, có thể gây ra ngọn lửa cho bệnh hen suyễn.

Trẻ em với một hệ thống miễn dịch bị suy yếu do hóa trị liệu, hoặc đang được điều trị ức chế miễn dịch đối với các bệnh tự miễn dịch như bệnh viêm ruột hay viêm khớp dạng thấp vị thành niên, cũng nên tránh tiêm chủng. Mặc dù vắc-xin bất hoạt an toàn và cần thiết để bảo vệ trẻ nhưng các mũi chích ngừa có thể không được bảo vệ khi hệ thống miễn dịch của trẻ bị suy giảm.

Những trẻ"cấm kỵ" tiêm với từng loại vác xin cụ thể

Tùy từng loại vắc-xin có chỉ định khác nhau. Tuy việc thực hiện quy trình tiêm chủng, bảo quản với các loại vắc-xin không khác nhaun, nhưng luôn cần chú ý mỗi loại vắc-xin luôn có một yêu cầu về sức khỏe với trẻ.

- Tiêm phòng viêm gan B: Đối với những trẻ đẻ non, cân nặng thấp, trẻ bị đẻ khó, mẹ bị sốt trước, sau khi sinh, nước ối bẩn, con bị ngạt, thai già tháng, trẻ dị tật… cần được thăm khám cẩn thận để tránh các trường hợp trùng hợp ngẫu nhiên. Đối với những trẻ đang bị ốm, sốt, mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thì cần được hoãn tiêm.

- Tiêm phòng lao: nên tránh cho các trẻ sinh non còn quá yếu, quá thiếu cân; các trẻ đang bị bệnh cấp tính; các trẻ đang bị bệnh ngoài da lan rộng, đang tiến triển.

- Tiêm phòng Bạch hầu, uốn ván, ho gà: Trong trường hợp trẻ đang mắc bệnh nhiễm khuẩn, sốt cao, rối loạn thần kinh (co giật, viêm não và các bệnh về não)… không nên tiêm.

- Tiêm phòng sởi: nên tránh cho các trẻ đang bị ung thư máu, các trẻ đang bị suy dinh dưỡng rất trầm trọng, các trẻ đang phải chữa bệnh bằng các loại thuốc corticoid ...

- Tiêm phòng thương hàn: nên tránh cho các trẻ đang bị bệnh ở thận, đang bị tiểu đường, hoặc đang trong 1 tình trạng có hiện tượng dị ứng trầm trọng ...

- Tiêm phòng bại liệt: Tuyệt đối không được cho uống vắc-xin phòng bại liệt khi trẻ đang bị sốt, bị nôn, tiêu chảy, đang điều trị thuốc corticoid, mắc bệnh ác tính (u lympho, bạch cầu cấp…) hoặc bị nhiễm HIV.

- Tiêm phòng viêm não Nhật Bản: Không được tiêm khi trẻ đang sốt cao, mắc bệnh tim, thận, gan, đái tháo đường, đang mắc bệnh ung thư máu và nhất là trẻ đã từng bị dị ứng với vắc-xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản.

Để tiêm vắc-xin phòng bệnh cho trẻ được an toàn và hiệu quả, tốt nhất trước khi tiêm mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ và hỏi rõ về thời điểm tiêm vắc-xin.

                                        

Phan Thị Thu Thùy 

Trung tâm CSSKSS Khánh Hòa

 Theo nguồn: Viện Vaccin